بازدیدی از عمارت زیبا و قدیمی و به یادگار مادنی از دوران قاجار به همت اداره گردشگری شهرداری اصفهان برایمان میسر شد تا دوباره با گشتی در یک عمارت تاریخی بر تاریخ کهن و فرهنگ اصیل ایرانی ببالیم.
به گزارش نوسان، سالها پیش اسم انگورستان ملک را شنیده بودیم. انگورستانی که از باغ های انگور گرفته شده است. عمارت زیبای ملک التجار واقع در خیابان ملک متعلق به محمدابراهیم ملک التجار بوده که در ابتدا باغی زیبا با درختان انگور و توت و چنار در قلب اصفهان بوده است.
بنا به گفته محمدرضا اسماعیلی مدیر داخلی عمارت انگورستان ملک، حاج محمد ابراهیم ملک التجار این عمارت را با معماری استاد حسین چی در زمینی به مساحت ۷ هزار متر مربع ساخت که در سال ۱۳۳۳ به بهانه ساختن خیابان و توسعه شهری بخش بزرگی از آن تخریب می‌شود و وسعت کنونی آن حدود دو هزار متر است .
او با اشاره به اینکه، این بنا شامل قسمت‌هایی برای استفاده در فصول مختلف سال بوده که عمارت تابستانی آن به جا مانده طبق پلان عمارت انگورستان ملک، این عمارت خارق‌العاده شامل حیات بیرونی و اندرونی، شاه نشین‌های تابستانه و زمستانه، حوض خانه اتاق زهراخانم یگانه دختر ملک التجار، زیرزمین، سفره خانه و آرامگاه است. تزیینات گچبری آیینه کاری و نقاشی در همه آنها مشترک است. شاه نشین تابستانه در وسط باغ با ارسی‌های بسیار زیبا قرار گرفته، ارسی پنجره‌های مزین به گره چینی با شیشه‌های رنگیست که با چهار رنگ سبز (بهار) قرمز (تابستان) زرد (پاییز)و آبی (زمستان) یادآور فصل‌های مختلف سال است. این ارسی‌های زیبا رنگی کار تعدیل نور و مخفی ماندن فضای داخلی از سمت بیرون را هم انجام می‌داد که باز و بسته شدن آنها به صورت عمودی است.
از در خانه که وارد می شوی روبرویت یک عمارت زیبا جلوه گر می شود. حیاتی بزرگ که میزبان مراسم های مختلفی است. در قسمت شمالی عمارت مقبره ملک التجار در اتاقی جلوه می کند و در کنار زیبایی ها تو را به تاریخ می برد. بعد از آن قسمت شاه‌نشین با مبلمان بسیار زیبا که کار فرانسه و لوسترهای ایتالیایی به شکل زیبایی تزیین شده است. اتاق پس درونی که با حوضی در وسط و طراحی زیبا برای پذیرایی مراجعین بوده و مانع از ورود افراد غریبه به قسمت‌های دیگر ساختمان شده و مستقیم از باغ به آنجا راه داشته است. زیرزمین در فصل تابستان بسیار خنک بوده برای نگهداری مواد غذایی و انتقال هوای خنک به قسمت‌های دیگر ساختمان استفاده می‌شده است. در حیات اندرونی پنج دری زیبایی با آینه کاری و نقاشی وجود دارد که قبر مرحوم ملک التجار متوفی به سال ۱۳۴۱ و همسرش در آن واقع است. حیات اندرونی در زمان حاج محمد ابراهیم ملک التجار برای اجرای مراسم مختلف مانند: روضه‌خوانی، جشن‌ها و مناسبت‌های دیگر با سقف چوبی پوشانده شده و ستون‌ها دارای تزیینات مقرنس کاری و تماماً از چوب می‌باشد و در اطراف حیات اتاق‌ها وجود دارد در این سالها زحمات زیادی برای بازسازی و نگهداری ساختمان از سوی متولی حمید نجفی انجام شده و عمارت جز موقوفات است که با هزینه شخصی نگهداری می شود.
محمد ابراهیم ملک التجار از تجار بزرگ کشور و اصفهان بوده است و با کشورهای روس انگلیس و هند تجارت می‌کرد همچنین نیکوکار و خیری به نام بوده که در زمان قحطی ایران مردم اصفهان را برای یک سال اداره کرده است.
ظل السلطان حاکم اصفهان در تخریب بنا های تاریخی بی نصیب نبوده است اما از آنجا که ملک التجار یکی از بزرگترین تجار اصفهان بوده است و توانسته برای سفر فرنگ ناصرالدین شاهف قرضی در خور به دربار شاه بدهد و به نوعی پشتوانه مالی دولت هم محسوب می شده است، از تصاحب وتخریب امارت در امان مانده است. در کنار حیات عمارت دوستانی به مرمت آثار تاریخی مشغول هستند و گروهی هم به مرمت و بازسازی سقف و قسمت های مختلف هستند تا از آسیب بیشتر بنا جلوگیری کنند.
در این عمارت ده اول ماه محرم و دهه آخر صفر روضه اجرا می‌شد و در ماه رمضان سفره افطاری برای اشخاص بی‌بضاعت همیشه پهن بود و افراد کم درآمد می‌توانستند مراسم عروسی خود را در این خانه برپا کنند علاوه بر این درآمد حاصل از فروش انگورها به بچه‌های یتیم کمک می‌شد. این عمارت وقف عزا داری سالار شهیدان است و بر سردر آن حسینه انگورستان ملک نقش بسته شده است.
